Παιδικό τραύμα και εγκέφαλος

Η τραυματική παιδική ηλικία ευθύνεται για αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου. Αυτές οι αλλαγές, είναι απαραίτητες για την επιβίωση του παιδιού σε ένα απειλητικό και τρομακτικό περιβάλλον. Ωστόσο αυτές οι ίδιες αλλαγές δυσκολεύουν την μετέπειτα εξέλιξή του καθιστώντας το ευάλωτο σε προβλήματά ψυχικής υγείας και προκαλώντας δυσκολίες σε πολλές πλευρές της ζωής του.

ΠΩΣ ΑΛΛΑΖΕΙ Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΤΟΥ ΨΥΧΙΚΑ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΕΝΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Ως παιδιά, είμαστε συναισθηματικά και βιολογικά προγραμματισμένοι να περιμένουμε φροντίδα και προστασία από τους φροντιστές μας.

Ωστόσο, η σχέση με κάποιους φροντιστές μπορεί να είναι κακοποιητική ή παραμελητική. Οι πρώιμες λοιπόν σχεσιακές εμπειρίες του παιδιού να είναι τραυματικές, επώδυνες και απειλητικές.

• Το παιδί που βιώνει τραυματικές εμπειρίες, χρειάζεται τρόπους για να αντιμετωπίσει ένα εχθρικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από κίνδυνο και παραμέληση.

• Το παιδί επίσης πρέπει να διαχειριστεί τον εσωτερικό κόσμο του, όπου τα συναισθήματα όπως το άγχος ή ο φόβος μπορεί να είναι συντριπτικά.

Ο εγκέφαλος προσαρμόζεται έτσι ώστε να ανταπεξέλθει στο μη φροντιστικό ή μη ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον και διαμορφώνεται από αυτές τις πρώιμες εμπειρίες.

Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει αλλαγές στα συστήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την απειλή, την ανταμοιβή και τη μνήμη.

Αυτές οι εγκεφαλικές αλλαγές βοηθούν το παιδί να προσαρμοστεί και να επιβιώσει σε αυτό το δυσμενές και απειλητικό περιβάλλον.

Ωστόσο, αυτές οι ίδιες αλλαγές μπορεί να καταστήσουν το παιδί πιο ευάλωτο στην ανάπτυξη προβλημάτων ψυχικής υγείας στο μέλλον και να είναι πηγές δυσκολίας στην ενήλικη ζωή του.

Σχετικά με την αίσθηση απειλής :

Το σύστημα του εγκεφάλου μας που σχετίζεται με την απειλή, μας επιτρέπει να ανιχνεύσουμε και να ανταποκριθούμε σε κινδύνους. Το στρες και η ανίχνευση απειλής είναι φυσιολογικό μέρος της ζωής για όλους μας, έτσι ώστε να είμαστε ασφαλείς. Ωστόσο, η παιδική ηλικία σε ένα μη ασφαλές περιβάλλον, όπου ο κίνδυνος είναι συχνός και απρόβλεπτος, όπου υπάρχει έκθεση σε συνεχή ενδοοικογενειακή βία, παραμέληση, μπορεί να οδηγήσει σε υπερεπαγρύπνηση και σε υπερβολική αποφυγή όποιου ερεθίσματος μπορεί να ερμηνευτεί ως απειλή.

Σχετικά με το σύστημα ανταμοιβής :

Το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου μας βοηθά να αντιλαμβανόμαστε τη θετική πλευρά του περιβάλλοντός μας, παρακινεί τη συμπεριφορά μας και καθοδηγεί τη λήψη αποφάσεων. Από τα πρώτα χρόνια, ο εγκέφαλός μας εκπαιδεύεται να διακρίνει τις ανταμοιβές - το χαμόγελο ενός φροντιστή, μια αγκαλιά, καθώς και υλικές ανταμοιβές όπως φαγητό - και τρόπους να τις προσελκύει

Τα τραυματικά όμως περιβάλλοντα αποτελούν έναν κόσμο όπου οι ανταμοιβές είτε εμφανίζονται με ασυνέπεια είτε απουσιάζουν εντελώς. Αυτό μπορεί να μειώσει την ικανότητα του εγκεφάλου να αναζητά ανταμοιβές και να ανταποκρίνεται σε αυτές.

Σχετικά με τη μνήμη :

Το σύστημα μνήμης μας επιτρέπει να αποθηκεύουμε πληροφορίες για το παρελθόν μας και να μαθαίνουμε νέα πράγματα. Όλοι μας βασιζόμαστε στη μνήμη μας από προηγούμενες εμπειρίες για να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινή μας ζωή.

Η μνήμη είναι σημαντική για την ικανότητά μας να σχεδιάζουμε, να λύνουμε προβλήματα, να παίρνουμε αποφάσεις, να ρυθμίζουμε τα συναισθήματά μας και να αναπτύξουμε μια θετική αίσθηση του εαυτού μας.

Εμπειρίες παραμέλησης και κακοποίησης μπορούν να δημιουργήσουν αρνητικές αναμνήσεις που μπορεί να είναι συντριπτικές αλλά και να επηρεάσουν αρνητικά τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούμε νέες αναμνήσεις.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΕΝΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Οι αλλαγές στον εγκέφαλο του τραυματισμένου παιδιού δημιουργούν προδιάθεση για ψυχικά προβλήματα και επηρεάζουν πολλές πλευρές της ζωής του.

Ευαισθησία στο στρες

Καθημερινές προκλήσεις ή στρεσογόνοι παράγοντες – όπως η συμμετοχή σε εξετάσεις, η μετάβαση σε ένα νέο σχολείο ή ακόμα και το να κάνεις νέους φίλους – μπορεί να είναι δύσκολες στιγμές για οποιονδήποτε.

Ωστόσο, ένα παιδί που βίωσε τραύμα μπορεί να βιώσει αυτές τις καταστάσεις ως ακόμα πιο δύσκολες στη διαχείριση τους.

Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μια εντονότερη αντίδραση σε στρεσογόνους παράγοντες, καθώς και σε μια φτωχότερη ικανότητα αντιμετώπισης στρεσογόνων παραγόντων όταν αυτοί εμφανίζονται.

Οι επιστήμονες το ονομάζουν αυτό ευαισθησία στο στρες.

Δημιουργία στρες

Τα παιδιά που έχουν βιώσει κακοποίηση και παραμέληση έχουν ήδη βιώσει σημαντικό στρες στην παιδική ηλικία.

Ωστόσο, συμβαίνει αυτά τα παιδιά να συνεχίζουν να βιώνουν νέα αγχωτικά γεγονότα πιο συχνά από τους συνομηλίκους τους, ακόμη και στην ενήλικη ζωή.

Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται δημιουργία άγχους.

Μία αιτία αυτού του φαινομένου μπορεί να είναι ότι οι είναι αλλαγές στα συστήματα απειλής, ανταμοιβής και μνήμης του εγκεφάλου οδηγούν τα παιδιά να συμπεριφέρονται με τρόπους δύσκολους. Η ανταπόκριση των γύρω σε αυτές τις δύσκολες συμπεριφορές μπορεί να δημιουργεί νέο άγχος στο τραυματισμένο άτομο.

Δυσκολία στις σχέσεις και κοινωνική απίσχναση

Γνωρίζουμε ότι οι υποστηρικτικές σχέσεις είναι το κλειδί για την ευημερία μας. Οι θετικές σχέσεις μας βοηθούν να ρυθμίζουμε τα συναισθήματά μας και να επεξεργαζόμαστε τις καθημερινές μας ανησυχίες και προβλήματα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι τραυματικές εμπειρίες στην παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη κοινωνική υποστήριξη με την πάροδο του χρόνου – ακόμη και στην ενηλικίωση.

Οι τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος μπορεί να οδηγήσουν ένα παιδί να ερμηνεύσει την αλληλεπίδραση με άλλους ως εχθρική και τις σχέσεις ως μη άξιες εμπιστοσύνης, με αποτέλεσμα να υπάρχουν συγκρούσεις, δυσπιστία και απομόνωση.

Αυτή η δυσκολία να χτίζουν και διατηρούν σχέσεις οδηγεί στην έλλειψη κοινωνικού δικτύου, δηλαδή στην «κοινωνική απίσχναση».

Με λιγότερους φίλους και υποστηρικτικές σχέσεις, τα τραυματισμένα άτομα γίνονται πιο ευάλωτα σε προβλήματα ψυχικής υγείας.

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε εδώ :

https://uktraumacouncil.link/documents/CHILDHOOD-TRAUMA-AND-THE-BRAIN-SinglePages.pdf

Επίσης, μπορείτε να δείτε το σχετικό βίντεο :

https://www.youtube.com/watch?v=EFrfBJrVLbE&t=4s