Η κρυφή αφοσίωση : ένα αόρατο εμπόδιο στη ζωή μας

Στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας πολλές φορές οδηγούμαστε να ανακαλύψουμε ότι η δυσκολία να προχωρήσουμε στη ζωή μας, όπως εμείς επιθυμούμε, δεν σχετίζεται με τις ικανότητές μας, με την κακή τύχη, με τις πράξεις άλλων ανθρώπων, με δυσμενείς συγκυρίες ή ακόμα και με λανθασμένες επιλογές.

Η δυσκολία μας να υλοποιήσουμε τις επιθυμίες μας, τα μπλοκαρίσματα και οι εγκλωβισμοί σε ένα είδος ζωής που δεν μας ικανοποιεί, πηγάζουν από μία βαθιά δέσμευση, μία αφοσίωση που δεν μας είναι ορατή, στην ιστορία και στα βιώματα της οικογένειάς μας.

Γεννιόμαστε και μεγαλώνουμε ως κομμάτια μιας ιστορίας που ανέρχεται σε πολλές γενιές πίσω. Η ιστορία της οικογένειάς μας μπορεί να λέγεται ή να μη λέγεται, αλλά μας μεταδίδεται με τρόπο συνειδητό ή ασυνείδητο. Το γεγονός ότι ανήκουμε σε μία οικογένεια συνεπάγεται μία αόρατη και συχνά αδιαπραγμάτευτη αφοσίωση στην ιστορία της. Είμαστε αφοσιωμένοι συμμέτοχοι σε όσα, θετικά ή αρνητικά, έζησαν, έπραξαν, βίωσαν, υπέστησαν οι γονείς και οι πρόγονοί μας.

Η αφοσίωση στο οικογενειακό μας σύστημα δεν έχει πάντα αρνητική χροιά. Ως όντα ανήκοντα στην ιστορία μας, κληρονομούμε αξίες, θετικές πεποιθήσεις για τη ζωή, μνήμες ευημερίας και χαράς. Μέσα από την κληρονομιά μας διαμορφωνόμαστε και εξελισσόμαστε.

Όταν όμως η ιστορία της οικογένειάς μας, περιλαμβάνει τραύματα ανεπίλυτα και ανεπεξέργαστα, η αόρατη αφοσίωση στο οικογενειακό μας σύστημα μπορεί να αποτελεί τροχοπέδη στην προσωπική μας πορεία και να περιορίζει το δυναμικό μας. Σε αυτή την περίπτωση, ασυνείδητα, δεν δίνουμε την άδεια στον εαυτό μας να προχωρήσουμε και να ευτυχίσουμε περισσότερο απ’ ότι το κατόρθωσαν οι πρόγονοί μας. Γινόμαστε σαμποτέρ της πορείας μας και επιλέγουμε δρόμους που μας οδηγούν στις ίδιες καταστάσεις, ή στα ίδια συναισθήματα που κουβαλάει η οικογένειά μας. Υπονομεύουμε, έτσι, την προσωπική μας ευημερία για να μην προδώσουμε την οικογένειά μας και να παραμείνουμε συναισθηματικά ή και πραγματικά κοντά της.

Μία λέξη κλειδί εδώ είναι το «δικαίωμα».

Έχω το δικαίωμα να πετύχω επαγγελματικά, όταν ο πατέρας μου απέτυχε;

Έχω το δικαίωμα να είμαι ευτυχισμένος με το σύντροφό μου, όταν η μητέρα μου ήταν μόνη;

Έχω το δικαίωμα να βιώνω χαρά, όταν οι πρόγονοί μου υπέστησαν βία και κακουχίες;

Έχω το δικαίωμα να είμαι αναγνωρισμένος στην κοινωνία, όταν κάποιος πρόγονός μου έβλαψε άλλους ανθρώπους;

Έχω το δικαίωμα να ζω φυσιολογικά, όταν ο αδερφός μου γεννήθηκε ασθενής ή ανάπηρος;

Για όσο καιρό είναι ενεργή, η αόρατη αφοσίωση ορίζει τη ζωή μας και βλέπουμε ανεξήγητα εμπόδια να μπαίνουν με μυστηριώδη τρόπο στην πορεία μας.

Όταν, στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας, μπορέσουμε να δούμε σε ποια οικογενειακά θέματα παραμένουμε αφοσιωμένοι και συναισθηματικά δέσμιοι, τότε μπορούμε να διαλέξουμε δρόμους ζωής.

Φυσικά, έχουμε την επιλογή να παραμείνουμε αφοσιωμένοι στην οικογενειακή μας ιστορία και να εξακολουθήσουμε να κουβαλάμε το βάρος της οικογένειάς μας, έχοντας όμως επίγνωση και κάνοντας ενσυνείδητα αυτή την επιλογή.

Μπορούμε όμως να δώσουμε στον εαυτό μας την άδεια να αφήσει πίσω του την αφοσίωση στο παλιό και να επιλέξουμε να ζήσουμε αλλιώς. Στα πλαίσια της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας, η προσωπική μας διαφοροποίηση από την οικογένειά μας παύει να φέρει το στίγμα της προδοσίας. Αντιλαμβανόμαστε ότι, με αυτό τον τρόπο, δεν προδίδουμε την ιστορία μας, αλλά επιλέγουμε να τη συνεχίσουμε χωρίς επαναλήψεις. Έτσι, διαλέγουμε να ανοίξουμε μία νέα σελίδα ζωής και να χτίσουμε μέσα μας μία ουσιαστική και υγιή απάντηση σε εκκρεμή ερωτήματα και αγιάτρευτα τραύματα του οικογενειακού παρελθόντος.

Αναγνώσματα πάνω στο θέμα

Boszormenyi-Nagy, I., & Spark, G. (1973). Invisible loyalties: Reciprocity inintergenerational family therapy. New York: Harper & Row.

Boszormenyi-Nagy, I., & Krasner, B. (Eds.). (1986). Between give and take: A clinical guide to contextual therapy. New York: Brunner/Mazel

Hellinger, B., Weber, G. & Beaumont, H. (2002). Η κρυφή συμμετρία της αγάπης: Αναπαράσταση των ανθρωπίνων συστημάτων: Εμπλοκές και λύσεις. Αθήνα: Medicum