Ψυχοθεραπεία : Πότε τη χρειάζομαι, πώς θα με βοηθήσει, τι πρέπει να ξέρω ;

Σε ποιες περιπτώσεις μπορώ να πάρω βοήθεια από την ψυχοθεραπεία;

Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάθε άνθρωπος που αισθάνεται ψυχική δυσφορία μπορεί να επωφεληθεί από την ψυχοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να προσφέρει πολύτιμη βοήθεια σε πολλές διαφορετικές περιπτώσεις.

Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις βασικές κατηγορίες λόγων που μας ωθούν στο κατώφλι του ψυχολόγου :

1. Tην ανάγκη να αντιμετωπίσουμε ένα ή περισσότερα συμπτώματα

Συχνά οι άνθρωποι φτάνουν στη πόρτα του ψυχολόγου όταν έρχονται αντιμέτωποι με συναισθηματική δυσφορία και συμπτώματα που δυσχεραίνουν την καθημερινότητά τους. Για παράδειγμα :

• Όταν νιώθουμε πολύ συχνά αρνητικά συναισθήματα, όπως θλίψη, θυμό, απογοήτευση ή διαρκή ανασφάλεια, έντονο και συνεχές στρες.

• Όταν εκδηλώνουμε κρίσεις πανικού.

• Όταν αισθανόμαστε ότι τίποτα δεν μας δίνει χαρά.

• Όταν νιώθουμε ότι δεν έχουμε όρεξη ή δύναμη για τίποτα, δεν έχουμε διάθεση να εργαστούμε και αποφεύγουμε κοινωνικές συναναστροφές.

• Όταν οι σκέψεις μας για τη ζωή, τον εαυτό μας, τους άλλους είναι περισσότερο αρνητικές.

• Όταν έχει διαταραχθεί η σχέση μας με το φαγητό ή έχει αρχίσει να επηρεάζεται ο ύπνος μας.

• Όταν εκδηλώνουμε συμπτώματα και ασθένειες με ψυχοσωματικό χαρακτήρα.

2. Tην ανάγκη να επιλύσουμε δυσκολίες της ζωής μας, να «ξεμπλοκάρουμε», να κάνουμε αλλαγές που για καιρό προσπαθούμε χωρίς αποτέλεσμα.

Για παράδειγμα :

• Όταν είμαστε αντιμέτωποι με δυσκολίες στις οικογενειακές, συντροφικές, φιλικές σχέσεις ή στο χώρο εργασίας.

• Όταν νιώθουμε αίσθημα αποτυχίας στις διαπροσωπικές μας σχέσεις και μοναξιάς.

• Όταν είμαστε σε αδυναμία να πάρουμε αποφάσεις, να κάνουμε επιλογές και να προχωρήσουμε στη ζωή μας με τρόπο ικανοποιητικό

• Όταν έχουμε την αίσθηση ότι έχουμε μπλοκάρει ή ότι η ζωή μας δεν έχει την πορεία που θα θέλαμε.

• Όταν έχουμε την αίσθηση ότι αρνητικές καταστάσεις επαναλαμβάνονται χωρίς να μπορούμε να ελέγξουμε την έκβασή τους.

3. Tην ανάγκη να διαχειριστούμε μία φάση κρίσης ή ένα τραυματικό γεγονός

Η οποιαδήποτε αλλαγή ζωής (πένθος, διαζύγιο, αλλαγές στον κύκλο ζωής, εργασιακές αλλαγές, ερχομός ενός παιδιού, εφηβεία) μπορεί να πάρει τη μορφή κρίσης καθώς μπορεί να κλονίσει τις αξίες και τις πεποιθήσεις μας, να αποσταθεροποιήσει την εικόνα που είχαμε για τον εαυτό μας και για τους άλλους.

Επίσης, κάποια τραυματικά γεγονότα και εμπειρίες μπορεί να έχουν σοβαρές και διαρκείς συνέπειες στον ψυχισμό και σε διάφορες πλευρές της ζωής μας.

Πώς μπορεί να με βοηθήσει η ψυχοθεραπεία;

Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε την ψυχοθεραπεία ως μία διαδικασία καθρεφτίσματος.

Στο πλαίσιο μίας σχέσης ασφάλειας με το θεραπευτή, ο θεραπευόμενος έχει την ευκαιρία να δει τον εαυτό του και να αναπτύξει την αυτογνωσία του. Μπορεί έτσι να εξερευνήσει άγνωστες πλευρές του και να οικοδομήσει μία θετικότερη σχέση με τον εαυτό του και με το περιβάλλον γύρω του.

• Στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας έχουμε τη δυνατότητα να αποκωδικοποιήσουμε τα συμπτώματα που μας ταλαιπωρούν (άγχος, πανικός, φοβίες, ψυχοσωματικά θέματα κλπ) και να κατανοήσουμε το νόημα τους, δηλαδή να ανακαλύψουμε τι προσπαθεί να μας πει ο εαυτός μας μέσα από αυτά. Μπορούμε έτσι να έρθουμε σε επαφή με συναισθήματα, επιθυμίες ή δυσκολίες των οποίων την ύπαρξη αγνοούσαμε.

• Έχουμε επίσης τη δυνατότητα να διερευνήσουμε με ποιον τρόπο σχετιζόμαστε με τον εαυτό μας : Τι πιστεύουμε για τον εαυτό μας; Διαθέτουμε μία θετική φωνή που μας ενθαρρύνει και μας συμπονά; Πόσο αυστηρός είναι ο εσωτερικός μας κριτής; Τι επιλογές κάνουμε; Τι ενδεχόμενα εμπόδια θέτουμε στην υλοποίηση των στόχων μας και την εξέλιξή μας; Σε ποιο βαθμό μπορεί να σαμποτάρουμε την πορεία μας;

• Καθώς επίσης και τη σχέση με τους ανθρώπους γύρω μας : Ποιους ρόλους υιοθετούμε στις σχέσεις μας; Τι είδους σχέσεις και άτομα επιλέγουμε να βάλουμε στη ζωή μας;

• Επιπλέον, στα πλαίσια της θεραπείας, ερχόμαστε σε επαφή με την ψυχική μας κληρονομιά. Αποκτούμε επίγνωση των πεποιθήσεων που μας κληροδοτήθηκαν από την οικογένειά μας, των οικογενειακών κανόνων, των ρόλων, των ιστοριών καθώς επίσης και των εμπειριών που είχαμε με τους σημαντικούς ανθρώπους της παιδικής μας ηλικίας. Μας δίνεται έτσι η δυνατότητα να αξιολογήσουμε τι από την κληρονομιά μας λειτουργεί ως εφόδιο στη ζωή μας και τι λειτουργεί ως εμπόδιο και τροχοπέδη.

Με αυτούς τους τρόπους που περιγράψαμε πιο πάνω, ο δρόμος της αυτογνωσίας που ανοίγεται στο άτομο στο ασφαλές πλαίσιο της ψυχοθεραπείας, το βοηθά να επιλέξει τις αλλαγές που θέλει να κάνει σε όλα τα παραπάνω, έτσι ώστε να οικοδομήσει για τον εαυτό του ένα λειτουργικό και ικανοποιητικό τρόπο ζωής.

Τι είναι χρήσιμο να γνωρίζω πριν ξεκινήσω ;

Αρχίζοντας το ταξίδι της ψυχοθεραπείας θα χρειαστεί να επιλέξουμε μέθοδο και ψυχοθεραπευτή.

Υπάρχουν πολλές αποτελεσματικές προσεγγίσεις και μέθοδοι ψυχοθεραπείας (ψυχανάλυση, ψυχοδυναμική, γνωσιακή – συμπεριφορική (CBT), gestalt, συστημική, προσωποκεντρική, τραυματοθεραπεία κλπ).

Μπορούμε να αναζητήσουμε πληροφορίες σχετικά με τις διάφορες προσεγγίσεις και να κάνουμε μία έρευνα για θεραπευτές, έτσι ώστε να σχηματίσουμε μία ιδέα για αυτό που θα μπορούσε να μας ταιριάζει.

Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με το βιογραφικό και τις πιστοποιήσεις του επαγγελματία που θα επιλέξουμε, έτσι ώστε να είμαστε σίγουροι ότι έχει την κατάλληλη κατάρτιση και αναγνώριση.

Εξίσου σημαντικό είναι να έρθουμε σε επαφή με τον επαγγελματία που μας ενδιαφέρει και να κάνουμε μία πρώτη συνεδρία, έτσι ώστε να διαπιστώσουμε αν αισθανόμαστε θετικά μαζί του. Η θετική σύνδεση με το θεραπευτή, η αίσθηση ασφάλειας, σεβασμού και αποδοχής άνευ όρων, είναι οι βάσεις για μία επιτυχημένη θεραπευτική πορεία.

Κάθε συνεδρία διαρκεί μία ώρα. Στη διάρκεια των πρώτων συνεδριών, ο ειδικός διερευνά το αίτημα και την προσωπική ιστορία του ατόμου και διαμορφώνει μαζί με το θεραπευόμενο τους θεραπευτικούς στόχους. Η βέλτιστη συχνότητα είναι μία φορά την εβδομάδα. Ωστόσο, αν δεν έχουμε το χρόνο ή την οικονομική δυνατότητα να ανταπεξέλθουμε, μπορούμε να βρούμε μαζί με το θεραπευτή μας τη συχνότητα που μας ταιριάζει.

Χρειάζεται να έχουμε στο νου μας ότι ο χρόνος που θα διαρκέσει η ψυχοθεραπεία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και δεν είναι εφικτό να προσδιοριστεί εξαρχής. Ορισμένοι θεραπευόμενοι μπορεί να κάνουν κάποιες πρώτες αλλαγές στη ζωή τους ή να ανακουφιστούν από τα συμπτώματά τους σε μικρό χρονικό διάστημα και να επιλέξουν να σταματήσουν. Άλλοι θεραπευόμενοι μπορεί να χρειάζονται να κάνουν αλλαγές σε βαθύτερο επίπεδο, οι οποίες δεν μπορούν να γίνουν σε λίγες συνεδρίες.

Τέλος, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας δεν θα λάβουμε συμβουλές και έτοιμες λύσεις. Ο στόχος θα είναι, όχι να λάβουμε καθοδήγηση, αλλά να μπορέσουμε, μέσα από το ψυχοθεραπευτικό ταξίδι, να αποκτήσουμε πρόσβαση στις δικές μας απαντήσεις και να διαμορφώσουμε τις δικές μας αποφάσεις ζωής.

Άρθρο μου δημοσιευμένο στο Greek List